ในช่วง 2-3 ปีที่ผ่านมาทุกท่านอาจเคยได้ยินคำว่า “ สังคมผู้สูงอายุ ” กันอยู่เนือง ๆ โดยที่อาจยังไม่เข้าใจความหมาย ผลกระทบ แนวโน้มสังคม รวมทั้งโอกาสทางธุรกิจที่กำลังจะเกิดขึ้น จากข้อมูลของสหประชาชาติ กล่าวว่า โลกของเรากำลังก้าวเข้าสู่ยุคสังคมผู้สูงอายุอย่างเต็มที่ (Super-aged Society) ซึ่งหมายถึง ในสังคมโลกจะมีประชากรที่มีอายุมากกว่า 65 ปีมากกว่า ร้อยละ 20 ของประชากรทั้งหมด
หากเจาะจงมากยิ่งขึ้น จะพบว่า ประเทศไทยได้รับการจัดอันดับเป็นประเทศที่มีประชากรผู้สูงอายุมากเป็นอันดับสองในกลุ่มประเทศอาเซียน โดยจากประชากรประมาณ 66 ล้านคน มีจำนวนผู้ที่อายุมากกว่า 65 ปี ประมาณ 6.5 ล้านคน สามารถคิดเป็นร้อยละ 9.9 และยังมีแนวโน้มเพิ่มมากขึ้นเรื่อย ๆ ในแต่ละปี มีการคาดการณ์ว่าในปี พ.ศ.2563 ประเทศไทยจะมีผู้สูงอายุมากกว่าร้อยละ 14.4 ของประชากรทั้งหมด อย่างไรก็ตามจากข้อมูลที่กล่าวมา เมื่อพิจารณาในแง่มุมของธุรกิจ ก็สามารถพบโอกาสและแนวโน้มทางธุรกิจมากมายเข้ามารองรับความต้องการของกลุ่มผู้บริโภคกลุ่มนี้ได้
นอกจากจำนวนผู้สูงอายุที่เพิ่มมากขึ้นเรื่อย ๆ กลุ่มผู้บริโภคที่เป็นผู้สูงอายุถือว่า เป็นกลุ่มประชากรที่มีอำนาจต่อรองในการซื้อค่อนข้างสูง ทั้งยังมีกำลังซื้อที่มากกว่ากลุ่มอื่น ๆ เพราะเป็นช่วงอายุที่มีเงินเก็บจากการทำงาน มีศักยภาพในการตัดสินใจซื้อและบริโภคที่เด็ดขาด การเจาะกลุ่มเป้าหมายนี้จึงเป็นโอกาสทองของผู้ประกอบการ SMEs ในการสร้างธุรกิจที่ตอบโจทย์ความต้องการของกลุ่มผู้บริโภคกลุ่มนี้
กลุ่มธุรกิจแรกที่มีแนวโน้มการเติมโตอย่างเห็นได้ชัด ควบคู่ไปกับการก้าวสู่สังคมผู้สูงอายุ คือ การบริการดูแลและบ้านพักสำหรับผู้สูงอายุ โดยแบ่งออกเป็นการให้บริการดูแลเป็นช่วงระยะเวลาสั้น ๆ เน้นการให้บริการช่วยเหลือผู้สูงอายุในการใช้ชีวิตประจำวัน กับการดูแลระยะยาวที่เน้นการขายอสังหาริมทรัพย์ จำพวกโครงการบ้านจัดสรรหรือห้องพักที่มีการคิดค่าใช้จ่ายรวมค่าบริการดูแลผู้สูงอายุโดยเฉพาะเข้าไปด้วย กลุ่มธุรกิจการบริการประเภทนี้เข้ามารองรับความต้องการของตลาดโดยตรง ถึงที่ผ่านมาจะยังไม่ค่อยได้รับความนิยมนัก แต่ในอีกไม่เกิน 10 ปีข้างหน้า จะมีโอกาสเติบโตขึ้นมากกว่า ร้อยละ 30อย่างแน่นอน
อ่านเพิ่มเติม : ลงทุนเพื่อผลระยะยาว ธุรกิจดูแลผู้สูงอายุ
ตามการวิเคราะห์ของกรมส่งเสริมอุตสาหกรรม (กสอ.) นอกจากธุรกิจการบริการบ้านพักและการดูแลดังกล่าวแล้วยังมีกลุ่มอุตสาหกรรมอื่นที่น่าจับตามองในสังคมผู้สูงอายุ เพราะมีแนวโน้มเติบโตขึ้นตามจำนวนผู้สูงอายุที่เพิ่มมากขึ้น เนื่องมาจากความที่ผู้สูงอายุเป็นผู้บริโภคที่มีความต้องการเฉพาะเจาะจงและมีทิศทางทางการตลาดที่ชัดเจน โดยสามารถแบ่งออกเป็น 5 กลุ่มใหญ่ ๆ ได้ดังต่อไปนี้
- อุตสาหกรรมอาหารเพื่อสุขภาพ
ถือได้ว่า เป็นกลุ่มอุตสาหกรรมที่เติบโตขึ้นอย่างต่อเนื่องในช่วงปีที่ผ่านมา จากกระแสที่คนหันกลับมาดูแลสุขภาพกันมากยิ่งขึ้น อาหารเพื่อสุขภาพ ทั้งวิตามินและผลิตภัณฑ์อาหารเสริมต่าง ๆ จึงกลายเป็นสินค้ายอดนิยมของคนทุกเพศทุกวัย โดยเฉพาะอย่างยิ่งกลุ่มผู้สูงอายุที่ถือเป็นกลุ่มลูกค้าสำคัญ เพราะร่างกายที่เริ่มเสื่อมสภาพ และความต้องการป้องกันโรคภัยไข้เจ็บต่าง ๆ การบริโภคอาหารเพื่อสุขภาพจึงเป็นทางออกที่สะดวกและง่ายต่อการเข้าถึง
- อุตสาหกรรมเครื่องใช้ภายในบ้าน
กลุ่มอุตสาหกรรมเครื่องใช้ภายในบ้านหรือเฟอร์นิเจอร์ต่าง ๆ มีมูลค่าโดยประมาณมากถึง 3.4 หมื่นล้านบาทในปีที่ผ่านมา และยังมีแนวโน้มเติบโตขึ้นถึงร้อยละ 5 ดังนั้นการสร้างผลิตภัณฑ์เพื่อรองรับความต้องการทางด้านกายภาพของผู้สูงอายุ โดยอำนวยความสะดวกในชีวิตประจำวันของพวกเขา จึงเป็นการตอบสนองทางการตลาดที่น่าสนใจ ไม่ว่าจะเป็น เตียงนอนที่สามารถปรับระดับได้โดยง่าย ไม่ว่าจะเป็น หมอนหรือเก้าอี้สำหรับผู้สูงอายุ เป็นต้น
- อุตสาหกรรมเครื่องมือเครื่องใช้ทางการแพทย์
กลายเป็นม้ามืดไปเลยทีเดียวสำหรับอุตสาหกรรมเครื่องมือเครื่องใช้ทางการแพทย์ ไม่ว่าจะเป็น ถุงมือยางทั่วไป เลนส์แว่นตาจากวัสดุทดแทนแก้ว รถเข็น ไม้เท้าและครุภัณฑ์ทางการแพทย์ต่าง ๆ เพราะเป็นกลุ่มสินค้าที่ไม่ได้รับความสนใจจากบุคคลทั่วไป แต่เมื่อมีจำนวนผู้สูงอายุเพิ่มมากขึ้น ความต้องการทางการแพทย์ที่สูงขึ้น ส่งผลให้ความต้องการด้านวัสดุอุปกรณ์ทางการแพทย์จึงสูงขึ้นตามไปด้วย อีกทั้งยังมีช่องทางในการส่งออกไปยังกลุ่มประเทศต่าง ๆ ได้ง่าย
- อุตสาหกรรมไลฟ์สไตล์
กลุ่มผลิตภัณฑ์ด้านไลฟ์สไตล์ โดยเฉพาะอย่างยิ่งผลิตภัณฑ์เครื่องสำอาง เป็นกลุ่มที่มีความน่าสนใจเป็นอย่างยิ่ง เพราะในปัจจุบันถือเป็นกลุ่มธุรกิจที่สร้างรายได้เป็นจำนวนมาก มีมูลค่าการส่งออกมากกว่า 8 พันล้านบาท และโดยเฉพาะอย่างยิ่งเมื่อมีการนำเอาผลิตภัณฑ์จากธรรมชาติ จำพวกสมุนไพรมาประยุกต์ใช้ ลดการใช้สารเคมี เป็นผลิตภัณฑ์ประเภทออร์แกนิกส์ (Organics) ตรงกับความต้องการและความสนใจของผู้สูงอายุที่ต้องการดูแลตนเอง โดยเฉพาะอย่างยิ่งผลิตภัณฑ์ที่มีสรรพคุณต่อต้านริ้วรอย ยกกระชับจุดต่าง ๆ
- อุตสาหกรรมการก่อสร้าง
อาจดูไม่เกี่ยวข้องกับกลุ่มผู้สูงอายุมากนัก แต่กลุ่มผลิตภัณฑ์เพื่อการก่อสร้างและตกแต่งบ้านกลับเป็นสิ่งที่ผู้สูงอายุให้ความสนใจมากที่สุด เนื่องจากผู้สูงอายุมีความต้องการด้านความสะดวกสบายและความปลอดภัยมากกว่าคนในช่วงวัยอื่น ๆ ผู้ประกอบการที่พัฒนาผลิตภัณฑ์เพื่อเข้าถึงกลุ่มผู้สูงอายุจึงมีแนวโน้มจะขยายตัวขึ้นได้ง่าย เช่น การสร้างครุภัณฑ์ในห้องน้ำเพื่อกันลื่น กลอนสำหรับประตูที่ปิดง่ายแต่มีความป้องกันภัยสูง หรือราวจับสำหรับขึ้นลงบันได เป็นต้น
การก้าวเข้าสู่ สังคมผู้สูงอายุ อาจเป็นเรื่องที่น่ากังวลเมื่อคำนึงถึงด้านประชากรศาสตร์ แต่การมองหาแนวทางและโอกาสทางธุรกิจก็ยังเป็นสิ่งที่สามารถทำได้ โดยนอกเหนือไปจากกลุ่มธุรกิจที่ได้กล่าวมา การวิเคราะห์ความต้องการของผู้สูงอายุและพัฒนาสร้างผลิตภัณฑ์ที่ตอบสนองความต้องการของกลุ่มผู้บริโภคกลุ่มนี้ยังเป็นไปได้อีกหลายแนวทาง ขึ้นอยู่กับผู้ประกอบการว่า จะสามารถตีโจทย์ความต้องการของสังคมผู้สูงอายุนี้ได้ถูกต้องหรือไม่