การจัดเก็บภาษี คือ ที่มาหลักของรายได้ภาครัฐเป็นทุนรอนส่วนสำคัญที่จะถูกใช้ไปกับการสร้างสวัสดิการเพื่อคืนกลับมาสู่พวกเราทุกคน ดังนั้น เราทุกคนจึงควรมีภาระหน้าที่ในการเสียภาษีอย่างเท่าเทียมและยุติธรรม แต่คำถามคาใจก็ยังคงปรากฏให้เห็น บ้างอาจรู้สึกว่ากลุ่มของตนหรืออาชีพของตนนั้นต้องแบกรับภาระภาษีมากกว่าผู้อื่น บ้างรู้สึกถึงกฎหมายมาตรการภาษีที่ไม่เป็นธรรมและหนึ่งในข้อสงสัยเหล่านั้นซึ่งยังคงเป็นที่ถกเถียงกันอย่างหนาตาก็คือ คำถามที่ว่า “จริงหรือที่ว่า มนุษย์เงินเดือนต้องจ่ายภาษีหนักที่สุด” วันนี้ เพื่อชี้แจงให้ทุกท่านได้เข้าใจความจริงที่ตอบข้อคำถามดังกล่าว จึงขอนำเสนอเป็นบทความขนาดสั้น โดยเริ่มตั้งแต่การปูพื้นฐานความเข้าใจเกี่ยวกับภาษีแต่ละประเภท เชื่อมไปจนถึงบทสรุป ซึ่งเป็นคำตอบ ถ้าหากพร้อมแล้วขอเชิญไปติดตามรับชมกันเลยครับ
มนุษย์เงินเดือนเสียภาษีอย่างไร
การเสียภาษีของมนุษย์เงินเดือนนั้น กระทำโดยการยืนแบบฟอร์มที่มีชื่อว่า ภ.ง.ด.91 ตามประมวลรัษฎากร โดยมีอัตราภาษีแบบก้าวหน้า กล่าวคือ ยิ่งมีรายได้สูงก็จะมีสัดส่วนของเงินที่จะต้องหักเป็นชำระภาษีสูงขึ้น ตัวอย่างเช่น มนุษย์เงินเดือน ผู้มีรายได้ไม่เกิน 150,000 บาทต่อปี (หลังหักค่าลดหย่อน) จะได้รับยกเว้นการเสียภาษี, ผู้มีรายได้ 150,001 – 300,000 บาทต่อปี (หลังหักค่าลดหย่อน) จะต้องชำระภาษีในอัตราร้อยละ 5 ของรายได้, ผู้มีรายได้ 300,001 – 500,000 บาทต่อปี (หลังหักค่าลดหย่อน) จะต้องชำระภาษีในอัตราร้อยละ 10 ของรายได้ และผู้มีรายได้ 500,001 – 750,000 บาทต่อปี (หลังหัก ค่าลดหย่อน) จะต้องชำระภาษีในอัตราร้อยละ 15 ของรายได้ เป็นต้น ทั้งนี้ สิ่งที่ควรทราบเพิ่มเติมก็คือ เรื่องของค่าลดหย่อน ผู้เสียภาษีทุกคนควรศึกษาโดยละเอียดว่าสามารถขอหักค่าลดหย่อนได้อย่างไรบ้าง เพื่อสิทธิประโยชน์ของตัวท่านเอง
ผู้มีรายได้จากช่องทางอื่นจ่ายภาษีอย่างไร
สำหรับผู้มีรายได้จากช่องทางอื่น (ที่ไม่ใช่เงินเดือนประจำ) ก็จะต้องกระทำโดยการยืนแบบฟอร์มเช่นกัน แต่แบบฟอร์มสำหรับผู้เสียภาษีประเภทนี้มีชื่อว่า ภ.ง.ด.90 ตามประมวลรัษฎากร ซึ่งมีการกำหนดอัตราดอกเบี้ยเป็นอัตราเดียวกัน กับ ภ.ง.ด.91 หรือเรียกว่าเป็นอัตราเดียวกันกับภาษีของมนุษย์เงินเดือนนั้นเอง ทั้งนี้ สำหรับกรณีของมนุษย์เงินเดือน ที่มีรายได้ประจำ ประกอบกับรายได้จากอาชีพเสริมให้เลือกยื่นภาษีโดยใช้แบบฟอร์ม ภ.ง.ด.90 นี้ด้วยเช่นกัน
สู่คำถามคาใจ มนุษย์เงินเดือนต้องจ่ายภาษีหนักที่สุดจริงหรือ
หลังจากที่ได้ทราบรูปแบบการจ่าย ตลอดจนอัตราภาษีในเบื้องต้นกันไปแล้ว เมื่อพิจารณาในประเด็นคำถามที่ว่า “มนุษย์เงินเดือนต้องจ่ายภาษีหนักที่สุดจริงหรือ” ก็คงจะพอสรุปเป็นคำตอบอย่างกระชับได้ว่าในทางกฎหมายนั้น “มนุษย์เงินเดือนไม่ได้จ่ายภาษีหนักที่สุด”อย่างที่หลายคนอาจเข้าใจผิดพลาดกันไปแต่ในความเป็นจริงนั้นผู้ที่มีรายได้ ทุกคนไม่ว่าจะมาจากช่องทางใดก็ตามต่างก็ต้องมีหน้าที่ชำระภาษีในอัตราเดียวกันกับมนุษย์เงินเดือนทั้งสิ้น
อย่างไรก็ตาม คำตอบดังกล่าวนั้นก็เป็นเพียงข้อสรุปในเชิงกฎหมาย แต่ในทางปฏิบัติอาจไม่เป็นเช่นนั้นเสมอไป เนื่องจากมนุษย์เงินเดือนนั้นมีรายได้ประจำมีเอกสารรับรองและตรวจสอบได้อย่างชัดเจน จึงยากที่จะหลีกเลี่ยงการชำระภาษี ก็เท่ากับว่าต้องจ่ายภาษีเต็มอัตราที่กฎหมายกำหนดนั่นเอง แต่ในทางกลับกัน สำหรับผู้ที่มีรายได้จากช่องทางอื่นไม่ว่าจะเป็นธุรกิจส่วนตัว ค้าขาย หรืออื่นใดก็ตาม หากรายได้เหล่านั้นมิได้มีการจดบันทึกหรือมีหลักฐานที่ตรวจสอบได้ ก็ย่อมมีโอกาสที่จะเกิดกรณีการหลีกเลี่ยงภาษีได้ค่อนข้างสูงกว่ากลุ่มมนุษย์เงินเดือน
หากจะสรุปสั้น ๆ อีกครั้ง ก็คงจะต้องบอกว่าตามกฎหมายนั้น “ไม่ว่าจะเป็นมนุษย์เงินเดือนหรือผู้มีรายได้จากช่องทางอื่น ก็ล้วนมีภาระการจ่ายภาษีในอัตราที่เท่ากัน” แต่ในทางปฏิบัติผู้มีรายได้จากช่องทางอื่นมักจะมีโอกาสหลีกเลี่ยงได้มากกว่า เพราะรายได้ที่เข้ามานั้นบางส่วนอาจไม่ได้มีการบันทึกไว้ ข้อเท็จจริงดังกล่าวจึงเป็นที่มาของข้อสรุปที่ว่า “มนุษย์เงินเดือนต้องจ่ายภาษีหนักที่สุด” นั่นเอง
(เพื่อให้เห็นภาพและเกิดความเข้าใจอย่างชัดเจน ขอให้ลองนึกถึงตัวอย่างของแม่ค้าขายก๋วยเตี๋ยวคนหนึ่งที่ร่ำรวยมาก ปีหนึ่งมีรายได้หลักล้าน ในทางกฎหมายนั้นแม้จะต้องนำยอดรายได้ไปคำนวณเพื่อชำระภาษี แต่ในทางปฏิบัติหากแม่ค้า คนดังกล่าวไม่แจ้งยอดรายได้ตามจำนวนจริงหรือแม้แต่เลี่ยงที่จะชำระภาษี ก็ยากที่ใครจะตามตรวจสอบได้ว่าเธอมีรายได้เท่าไร ผิดกับมนุษย์เงินเดือนที่มีรายได้คงที่และมีการเบิกจ่ายที่เป็นลายลักษณ์อักษร สามารถตรวจสอบได้อย่างแม่นยำ จึงต้องชำระภาษีอย่างเต็มเม็ดเต็มหน่วย แม้จะมีรายได้ต่ำกว่าแม่ค้าขายก๋วยเตี๋ยวกว่าเท่าตัวก็ตาม)
จากที่ได้อ่านคำอธิบายมาทั้งหมด เชื่อว่าท่านผู้อ่านทุกท่านคงจะพอเห็นภาพและเข้าใจอย่างถูกต้องว่าแท้ที่จริงแล้ว ในทางกฎหมายนั้น “มนุษย์เงินเดือนไม่ได้จ่ายภาษีหนักที่สุด” อย่างที่คิด รวมถึงเข้าใจความเป็นมาเป็นไปของคำพูดที่มักจะกล่าวอ้างอยู่เสมอว่า “มนุษย์เงินเดือนต้องจ่ายภาษีหนักที่สุด” ว่ามีที่มาอย่างไร แต่อย่างไรก็ตามไม่ว่าท่านจะเป็นมนุษย์เงินเดือนหรือผู้มีรายได้จากช่องทางอื่น พวกเราทุกคนต่างก็ล้วนเป็นสมาชิกคนหนึ่งในสังคม ย่อมมีหน้าที่ในการชำระภาษีด้วยกันทั้งสิ้น จึงควรที่จะแสดงความรับผิดชอบต่อหน้าที่นั้นอย่างซื่อตรงโดยไม่คิดหลีกเลี่ยง เพื่อที่จะไม่เป็นการเอารัดเอาเปรียบเพื่อนร่วมสังคมเดียวกัน
