พระบรมราโชวาทของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช รัชกาลที่ 9 ที่ได้ทรงพระราชทานไว้ให้ในโอกาสต่าง ๆ กันนั้น ถึงแม้ว่าเราจะไม่ได้เป็นบุคคลหรือคณะบุคคลที่อยู่ในโอกาสนั้น ๆ แต่ก็ต้องถือว่าเป็นโชคดีของเราอย่างมาก ที่ได้มีผู้รวบรวมพระบรมราโชวาทของในหลวงในโอกาสต่าง ๆ กันนั้นไว้ให้ เราจึงมีโอกาสได้อ่านและระลึกถึงคำสอนผ่านพระบรมราโชวาทเหล่านั้นได้เปรียบเหมือนกับพระองค์ท่านได้พระราชทานพระบรมราโชวาทนั้นให้กับเราด้วย
พระบรมราโชวาทของพระองค์ท่านนั้นถือเป็นสิ่งที่มีประโยชน์และทรงคุณค่าอย่างมาก ถ้าผู้ใดหยิบยกมาใช้ในการดำเนินชีวิตของตนเอง ก็มั่นใจได้ว่าชีวิตของคน ๆ นั้น ก็จะประสบพบพานแต่ความสุข ความเจริญ และมีชีวิตที่ก้าวหน้า
อ่านเพิ่มเติม : คำสอนจากของใช้ส่วนพระองค์ พอเพียงตามรอยของพ่อ
ขอน้อมนำพระบรมราโชวาทของพระองค์ท่านบางส่วนที่เป็นหลักสอนใจ นำมาใช้ในการดำเนินชีวิตของเราได้ มาลงไว้ ณ ที่นี้ ให้ได้อ่านกัน
-
ความดี
“การทำดีนั้นทำยากและเห็นผลช้า แต่ก็จำเป็นต้องทำเพราะหาไม่ความชั่วซึ่งทำได้ง่ายจะเข้ามาแทนที่และพอกพูนขึ้นอย่างรวดเร็วโดยไม่ทันรู้สึกตัว แต่ละคนจึงต้องตั้งใจและเพียรพยายามให้สุดกำลังในการสร้างเสริมและสะสมความดี”
พระบรมราโชวาท พระราชทานแก่ผู้สำเร็จการศึกษาที่โรงเรียนนายร้อยตำรวจ สวนอัมพร 14 สิงหาคม 2525
ใคร ๆ ก็รู้ว่าเป็นคนดีนั้นดี เพราะผู้ใหญ่ไม่ว่าจะเป็นพ่อแม่ คุณครูหรือใครก็แล้วแต่สอนเรามาตั้งแต่เล็ก ๆ ว่าขอให้เป็นเด็กดี ขอให้เป็นคนดี แต่เราจะทำหรือไม่ทำนั้นก็เป็นอีกเรื่องหนึ่ง ในหลวงท่านก็ไม่ลืมที่จะย้ำในเรื่องของการทำดีเช่นกัน พระองค์ท่านพูดตรงนักว่าความดีนั้นทำยาก ไม่เหมือนกับความชั่วที่ไม่ต้องคิดอะไรมากทำได้เสมอและทันที ดังนั้น การทำความดีให้ได้ตลอดอย่างสม่ำเสมอนั้นจึงต้องอาศัยความพยายามอย่างมากที่จะต้องทำให้ได้ ผลของการทำดีนั้นก็ไม่ได้ตกอยู่กับใคร แต่ตกอยู่กับตัวผู้ทำนั่นเอง
-
การทำงาน
“เมื่อมีโอกาสและมีงานทำควรเต็มใจทำโดยไม่จำเป็นต้องตั้งข้อแม้หรือเงื่อนไขอันใด ไว้ให้เป็นเครื่องกีดขวาง คนที่ทำงานได้จริง ๆ นั้น ไม่ว่าจะจับงานสิ่งใดย่อมทำได้เสมอ ถ้ายิ่งมีความเอาใจใส่ มีความขยันและความซื่อสัตย์สุจริต ก็ยิ่งจะช่วยให้ประสบผลสำเร็จในงานที่ทำสูงขึ้น”
พระบรมราโชวาทในพิธีพระราชทานปริญญาบัตร วิทยาลัยเทคโนโลยีและอาชีวศึกษา 8 กรกฎาคม 2530
คนวัยทำงานน่าจะต้องพิมพ์หรือเขียนพระบรมราโชวาทนี้ติดไว้ใกล้ ๆ โต๊ะทำงานหรือสถานที่ที่เราทำงานเลย เมื่อใดที่เกิดความท้อแท้ในงานที่ทำอยู่ก็ขอให้มองดูและอ่านพระบรมราโชวาทของพระองค์ท่าน น่าจะสร้างกำลังใจให้สามารถทำงานต่อไปได้จนสำเร็จ พระองค์ท่านยังสอนเรื่องการทำงานว่าไม่ควรเลือกงานหรือตั้งแง่ไว้ตั้งแต่แรก เพราะที่จริงแล้วหากเราตั้งใจและเอาใจใส่กับงานที่ได้รับมอบหมาย ไม่ว่างานชิ้นนั้นจะเป็นงานอะไร เราก็จะสามารถทำให้สำเร็จลุล่วงไปได้อย่างดีแน่นอน
-
การยอมรับผิด
“การรู้จักรับผิด คือ การยอมรับว่าสิ่งที่ตนทำมีข้อใด ส่วนใดผิดพลาดเสียหายและเสียหายเพราะเหตุใด ข้อนี้มีประโยชน์ทำให้รู้จักพิจารณาการกระทำของตน พร้อมทั้งข้อบกพร่องของตนอย่างจริงจังเป็นทางที่จะช่วยให้คิดหาวิธีปฏิบัติแก้ไขการกระทำและความผิดพลาดต่าง ๆ ให้ถูกต้องสมบูรณ์ได้”
พระบรมราโชวาทในพิธีพระราชทานปริญญาบัตร มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ประจำปี 2528
ทุกคนย่อมต้องมีโอกาสทำสิ่งผิดพลาดแต่สิ่งที่สำคัญที่สุดก็คือการเรียนรู้จากความผิดพลาดนั้น โดยถือเป็นโอกาสที่จะได้ทบทวนการกระทำของตัวเองด้วย และเมื่อทำผิดไปแล้วก็ควรต้องแก้ไขความผิดเหล่านั้นด้วยจึงจะเรียกว่าได้เรียนรู้จากความผิดพลาดนั้นอย่างแท้จริง
-
ความมีสติ
“ทุกคนจำเป็นต้องหมั่นใช้ปัญญาพิจารณาการกระทำของตนให้รอบคอบอยู่เสมอ ระมัดระวังทำการทุกอย่างด้วยเหตุผล ด้วยความมีสติและด้วยความรู้ตัว เพื่อเอาชนะความชั่วร้ายทั้งมวลให้ได้โดยตลอด และสามารถก้าวไปถึงความสำเร็จที่แท้จริง ทั้งในการงานและการครองชีวิต”
พระบรมราโชวาท พระราชทานในพิธีพระราชทานปริญญาบัตร จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ประจำปี 2515
พระองค์ท่านทรงสอนเรื่องของการมีสติและรู้ตัวต่อทุกการกระทำของเรา ไม่ว่าจะเป็นเรื่องงาน เรื่องส่วนตัวหรือเรื่องของการครองชีวิตให้ใช้เหตุใช้ผลไม่ใช้อารมณ์ ก่อนจะทำอะไรต้องมีสติและคิดให้รอบคอบเสียก่อน จึงจะไม่เกิดผลร้ายที่เราอาจต้องเสียใจในภายหลังได้
-
ความซื่อสัตย์สุจริต
“ความซื่อสัตย์สุจริตเป็นพื้นฐานของความดีทุกอย่าง เด็ก ๆ จึงต้องฝึกฝนอบรมให้เกิดมีขึ้นในตนเอง เพื่อจักได้เติบโตขึ้นเป็นคนดีมีประโยชน์และมีชีวิตที่สะอาด ที่เจริญมั่นคง”
พระบรมราโชวาท พระราชทานเพื่อลงพิมพ์ในหนังสือวันเด็ก ปี 2531
ความซื่อสัตย์สุจริตเป็นคุณธรรมสำคัญประการหนึ่งที่พ่อแม่ควรปลูกฝังให้กับลูกตั้งแต่ยังเล็ก ๆ อย่างที่พระองค์ท่านบอกเราว่าความซื่อสัตย์นั้นเป็นพื้นฐานของความดีทุกอย่าง ซึ่งเป็นเรื่องจริงอย่างที่สุด หากเราไม่มีความซื่อสัตย์เป็นที่ตั้งแล้ว การจะทำความดีในเรื่องอื่น ๆ ก็ดูจะเป็นไปได้ยาก
พระบรมราโชวาทของพระองค์ท่านที่สามารถนำมาเป็นหลักสอนใจได้นั้น ยังมีมากมายไม่สามารถนำมาลงไว้ที่นี้ได้ทั้งหมด อย่างที่เกริ่นไว้ในช่วงต้นว่าพระบรมราโชวาทของในหลวงเปรียบเหมือนหลักธรรมอันทรงคุณค่า หากใครอ่านแล้วผ่านเลยก็คงไม่ได้ประโยชน์อันใด แต่หากอ่านแล้วได้คิดและนำไปใช้ในการเรียน การทำงาน การปฏิบัติต่อผู้คนรอบข้าง และการดำเนินชีวิต คนนั้นก็จะมีแต่ความสุขความเจริญยิ่ง ๆ ขึ้นไป
