หนังสือลูกแพงจัง ควรลงทุนซื้อหรือไม่ ?

หลายบ้านอาจจะเคยคิดว่ากว่าลูกเราจะครบ 3 ขวบ จะมีการใช้เงินเพื่อซื้อหนังสือไปมากขนาดไหน ทั้งหนังสือเรื่อง ก.ไก่, หนังสือ ABC , หนังสือ เกี่ยวกับสัตว์  จากประสบการณ์ของผู้เขียนเมื่อเด็กอายุต่ำกว่า 1 ปี หนังสือที่ควรซื้อควรเป็นหนังสือปกแข็งและขอบมน เพราะเด็กเล็ก ๆ จะชอบฉีกหนังสือ ถ้าซื้อหนังสือกระดาษธรรมดามา (อย่างผู้เขียน) จะพบว่าหนังสือถูกฉีกเป็นชิ้นๆ หมดเลย แต่ราคาหนังสือปกแข็งอาจจะแพงกว่า แต่ก็เป็นการลงทุนที่คุ้มค่ากว่า โดยงบประมาณประมาณ 300 บาทขึ้นไป

โดยหนังสือเด็กที่ดี ควรมีลักษณะดังนี้ (ที่มา สำนักงานส่งเสริมสังคมแห่งการเรียนรู้และคุณภาพเยาวชน)

1. เนื้อเรื่อง

   เนื้อเรื่องดีประกอบด้วย

• แนวคิด สาระสำคัญ หรือแก่นเรื่องดี (Theme) ควรมีลักษณะที่เหมาะกับวัย ความสามารถ ประสบการณ์และความสนใจของเด็ก
• โครงเรื่องดี (Plot) มีการวางเค้าโครงเรื่องที่ดี เหมาะสม แสดงถึงลำดับขั้นตอนการดำเนินเรื่องที่สัมพันธ์กัน สมเหตุสมผลและมีปมขัดแย้งที่น่าสนใจ
• ตัวละครเหมาะสม (Character) ตัวละครเอกควรอยู่ในวัยเดียวกับเด็กหรือใกล้เคียงกัน มีความน่าเชื่อถือและความเป็นไปได้สมวัย ตัวละครเอกควรมีพัฒนาการในทางที่ดี
• ฉากดี (Setting) สถานที่และเวลาที่เรื่องเกิดขึ้นมีผลต่อการสร้าง

2. ภาษา

   การใช้ภาษาดีพิจารณาจากการใช้คำและสำนวนภาษา

• คำ การใช้คำในหนังสือเด็กควรเป็นคำที่ง่าย กระชับ ตรงไปตรงมา สุภาพ ตัวสะกดถูกต้อง หากมีการใช้คำใหม่ๆ อาจใช้บ่อยๆ เพื่อให้เด็กจดจำได้
• สำนวน การใช้สำนวนภาษาที่ดีคือใช้สำนวนที่ถูกต้องตามหลักภาษา สำนวนง่าย ตรงไปตรงมา สละสลวย มีการใช้คำคล้องจองเพื่อให้มีจังหวะสนุกสนานและไพเราะคล้ายเสียงดนตรี
• การใช้ภาษาที่ดี หมายรวมถึงความประณีตในการพิสูจน์อักษรด้วย เพื่อเป็นแบบอย่างของการใช้ภาษาที่ดี ถูกต้องตามตัวสะกดของเด็กต่อไปด้วย

3. ภาพประกอบ 

   ภาพประกอบที่ดีควรมีลักษณะ

• สอดคล้องกับเนื้อเรื่อง เข้าใจง่าย
• สามารถอธิบายเรื่องราวได้ด้วยตัวภาพเอง
• มีชีวิตชีวา มีความเคลื่อนไหว
• ส่งเสริมจินตนาการที่แปลกใหม่
• มีขนาดและปริมาณที่เหมาะสมกับวัย เช่น เด็กเล็กชอบภาพประกอบขนาดใหญ่และมีมาก ส่วนเด็กโตภาพประกอบขนาดเล็กลงและน้อยลงได้
• เป็นภาพที่ให้ความรื่นรมย์ในการอ่าน ไม่มีภาพของความรุนแรงหรือน่าสยดสยอง
   

4. รูปเล่ม 

   รูปเล่มคือลักษณะทางกายภาพของหนังสือ ได้แก่ รูปลักษณ์ การเข้าเล่ม กระดาษ การจัดวางหน้า ขนาดและรูปแบบตัวอักษร ลักษณะของรูปเล่มที่ดีมีดังนี้

• ขนาดของรูปเล่มเหมาะสมกับวัย เด็กสามารถหยิบ จับ ยก และเปิดอ่านเองได้
• จำนวนหน้าเหมาะสมกับวัยของเด็ก เช่นเด็กเล็ก 16-32 หน้า เด็กประถมและมัธยมเพิ่มจำนวนหน้าขึ้น
• การเย็บเล่มแข็งแรง ทนทาน อาจเย็บเล่มแบบเย็บสันติดปก เย็บมุมหลังคา เย็บไสกาว หรือเย็บด้วยกี่
• มีปกที่สวยงาม ดึงดูดความสนใจของผู้อ่าน บนปกมีชื่อเรื่อง ชื่อผู้เขียน ผู้แปล ผู้วาดภาพประกอบและสำนักพิมพ์ที่ชัดเจน
• ปกแข็งแรงทนทาน
• การจัดวางหน้าสบายตา ไม่รกรุงรัง ชัดเจน ไม่ซ้อนกันจนทำให้อ่านยาก
• ขนาดของตัวอักษร ใช้ขนาดใหญ่สำหรับเด็กเล็กและลดลงตามวัยที่โตขึ้น ตัวอักษรชัดเจน เรียบง่าย ไม่ประดิษฐ์เพราะอาจทำให้เกิดความสับสนได้
• กระดาษหรือวัสดุที่ใช้ เช่น โฟม พลาสติก มีคุณภาพดี ทนทาน และไม่เป็นพิษต่อเด็ก (Non-Toxic) หากเป็นผ้าควรซักทำความสะอาดได้

ข้อดีของการอ่านหนังสือในมุมมองบ้าน ๆ ของผู้เขียน คือ

• ช่วยสร้างความสัมพันธ์ที่ดีระหว่างพ่อแม่และลูก

เพราะต้องมีการเปิดหนังสือ หรือถ้าเล่น flash card ก็จะต้องเปิดเล่นกับลูก มีการหัวเราะ หอมแก้มกันสนุกสนาน

• เป็นการฝึกฝนการจดจำให้กับลูก

ในหนังสือจะมีรูปสัตว์ต่าง ๆ เมื่ออ่านทุกวันลูกน้อยก็จะจดจำได้ว่ารูปนี้คือ ม้า หมู ไก่ และเขาก็จะได้ฝึกพูดไปในตัวอีกด้วย เมื่อเขาจดจำได้คุณพ่อคุณแม่ควรให้กำลังใจโดยการตบมือ หรือ กอด หอมให้กำลังใจเขา

• เป็นการฝึกภาษาให้กับลูกน้อย

หนังสือมีคลังคำศัพท์มากมายไม่ว่าจะเป็นศัพท์ในชีวิตประจำวัน เช่นรูปเด็กกินข้าว อาบน้ำ ใส่รองเท้า เข้านอน หรือศัพท์เกี่ยวกับเด็ก เรื่องสีสัน สัตว์ต่าง ๆ สถานที่ นอกจากนี้ยังมีหนังสือนิทานบางเล่มที่มีนาฬิกาอยู่ด้วยช่วยให้เด็ก ๆ ได้เรียนรู้วิธีการจัดตารางเวลาในชีวิตประจำวัน ให้เขาได้รู้ว่าเวลานี้ต้องทำอะไร ยกตัวอย่างเช่น 6.00 น. ตื่นนอน , 7.00 น. กินข้าว , 8.30 น. อาบน้ำ , 10.30 น. กินนม นอน , 12.30 น. กินข้าวกลางวัน , 13.00 – 17.00 น. เล่น , 18.00 น. กินข้าวเย็น , 19.00 น. อาบน้ำ , 19.20 – 20.00 น. เล่น , 20.00 น. กินนม แปรงฟัน อ่านนิทาน นอน

• เป็นการฝึกสมาธิให้ลูกน้อยรู้จักการจดจ่อกับสิ่งหนึ่งนาน ๆ

เพราะการอ่านหนังสือต้องหยุดนิ่ง ดูรูป ฟังคุณพ่อคุณแม่อ่านหนังสือ แต่เด็กเล็กอาจจะไม่นานแต่เมื่อเขาเริ่มโตก็จะเริ่มมีสมาธิที่ยาวนานมากขึ้น จาก 1 นาที ก็จะยาวขึ้นไปเป็น 2 – 5  นาที

ไม่ว่าหนังสือจะดีอย่างไร แต่เวลาที่ให้กับลูกนั้นสำคัญมากที่สุด ทั้งเล่นดูแล กอด หอม อุ้ม ให้ความรักกับเขา การอ่านหนังสือก็ถือว่าเป็นการเล่นอย่างหนึ่ง ความสุขในครอบครัวเริ่มต้นด้วย 2 มือ ของเราง่าย ๆ กอดเขาเยอะๆ นะคะ