การได้เล็งเห็นความสำคัญในด้านการบริหารเกี่ยวกับการจัดการขยะในชุมชน ทำให้ได้มีแนวทางการบริหารสำหรับการจัดการขยะในชุมชน ซึ่งถือได้ว่าเด็กและเยาวชนต่างก็เป็นเครื่องมือหรือกลไกอย่างหนึ่งของชุมชนที่ถือได้ว่ามีส่วนสำคัญยิ่งในการขับเคลื่อนชุมชน ที่มีตั้งแต่ในระดับครอบครัว โดยจะทำให้เห็นถึงความสำคัญและการตระหนักถึงการมีส่วนร่วมรับผิดชอบในการบริหารจัดการขยะครัวเรือนของตนเองด้วยการลดการใช้ และการนำกลับมาใช้ใหม่ ที่หลายคนเรียกว่ารียูส หรือที่เข้าใจว่าเป็นการรีไซเคิลขยะนั่นเอง
ก่อนจะมาเป็นโครงการ ขยะแลกแต้ม
ปัญหาขยะมูลฝอยถือเป็นปัญหาที่ทุกฝ่ายที่เกี่ยวข้องต่างให้ความสำคัญและต้องร่วมมือในการช่วยกันแก้ไขกันอย่างเต็มความสามารถ เพราะถือได้ว่าเป็นปัญหาที่เกิดขึ้นในชุมชนทุกระดับตั้งแต่องค์การบริหารส่วนตำบล เทศบาลเมือง เทศบาลตำบล และเทศบาลนคร ที่นับวันจะทวีความรุนแรงมากยิ่งขึ้น อาจเนื่องจากความเจริญเติบโตทางด้านเศรษฐกิจ และการเพิ่มขึ้นของจำนวนประชากร รวมถึงพฤติกรรมการอุปโภคบริโภคของคนเริ่มเปลี่ยนไป จากเดิมที่เคยใช้ตะกร้าในสมัยก่อนที่มักจะไปจ่ายตลาด หรือการใช้ปิ่นโตใส่อาหารใช้ใบตองหรือใบบัว ซึ่งถือได้ว่าเป็นวัสดุที่ย่อยสลายได้ง่ายต่อการห่ออาหาร แต่ปัจจุบันมีการใช้บรรจุภัณฑ์อย่างพลาสติก โฟม กระดาษ แก้ว โลหะ ฯลฯ เพิ่มขึ้นเรื่อยๆ ทำให้เกิดเป็นขยะมูลฝอยสูงขึ้นตามไปด้วย ซึ่งผลกระทบที่จะตามมามีทั้งมลพิษทางน้ำและทำให้ดินเสื่อมสภาพ รวมถึงความเสียหายจากเหตุรำคาญที่มีการส่งกลิ่นเหม็นรบกวน เป็นแหล่งที่อยู่อาศัยของสัตว์ และเสียหายต่ออุตสาหกรรมการท่องเที่ยว เป็นความสูญเสียทางด้านเศรษฐกิจและเป็นการสิ้นเปลืองงบประมาณของรัฐบาล ที่จะต้องใช้นโยบายในการแก้ไขปัญหาขยะมูลฝอย
ปลูกจิตสำนึกเด็กไทยจากการนำขยะมาแลกแต้ม
การนำขยะกลับมาใช้ใหม่ ด้วยการผ่านกระบวนการอุตสาหกรรม หรือการรีไซเคิล ซึ่งเป็นโครงการขยะแลกแต้ม เพื่อสานฝันให้เด็กและเยาวชนได้เข้ามามีส่วนร่วมต่อโครงการหนึ่ง ซึ่งมีการมุ่งเน้นในการปลูกฝังจิตสำนึกให้เด็กและเยาวชนให้มีนิสัยไม่ทิ้งขยะ และยังทำให้รู้จักคุณค่าของวัสดุเหลือใช้ในชีวิตประจำวัน ด้วยการปฏิบัติจริงและยังเป็นการสร้างแรงจูงใจ จากการนำขยะต่างๆ ที่อาจมีการสะสมไว้ ในแบบที่สามารถนำกลับมาใช้ประโยชน์ได้ และในแบบที่ไม่สามารถนำมาใช้ประโยชน์ได้อีก เพื่อให้นำขยะเหล่านั้นมาแลกแต้มต่างๆ โดยแต้มที่ว่านี้อาจจะเป็นเครื่องดนตรี อุปกรณ์กีฬา และนันทนาการที่ต้องการ ซึ่งสิ่งเหล่านี้ถือเป็นการสร้างวินัยและสร้างนิสัยในการออมอย่างหนึ่ง เพื่อพัฒนาศักยภาพในตัวเด็กและเยาวชนให้เกิดจิตสำนึกของการนำขยะกลับมาใช้ให้เกิดประโยชน์ด้วยการนำมาแลกแต้ม
ขยะแลกแต้ม ของไร้ค่าที่ถูกนำกลับมาใช้ประโยชน์
ไม่ว่าจะเป็นแก้วน้ำ ขวดน้ำพลาสติก ฯลฯ หรือสิ่งที่คิดว่ามันเป็นขยะ ประมาณว่าหากมองดูผิวเผินมันก็ดูไร้ค่า และไม่ได้ใช้งานอะไร ซึ่งนอกจากจะทำให้บ้านเมืองสกปรก เพราะมีผู้คนส่วนหนึ่งทิ้งไม่เป็นที่แล้ว ยังถือได้ว่าขยะเหล่านั้นเป็นแหล่งเพาะเชื้อโรคที่ดีเลยทีเดียว แต่ใครจะทราบบ้างว่า ขยะเหล่านั้น มันอาจจะมีค่าจนคุณไม่คาดคิดว่า มันจะเปลี่ยนค่าของมันจากขยะเหล่านั้นให้กลายมาเป็นเงินได้ มีหลายโรงเรียนที่มีโครงการซื้อขยะซึ่งโครงการนี้อาจจะทำในช่วงพักกลางวันของทุกวันศุกร์โดยนักเรียนจะนำเอาขยะที่เก็บในวันจันทร์-พฤหัสบดีมารวบรวม และเอาไปขายที่หน้าโรงเรียน ซึ่งจะมีรถมารับซื้อขยะ และแทบไม่น่าเชื่อว่าขยะเหล่านั้น เมื่อตีมูลค่าจะสามารถทำให้เห็นเป็นเงินในพริบตาเดียว และแม้เงินเหล่านั้นอาจไม่มหาศาล แต่ก็ทำให้เด็กๆ ภูมิใจที่ได้มาด้วยความสามัคคี ซึ่งเงินที่ได้จากการขายขยะสามารถเก็บเอาไว้เป็นเงินกองทุนกลาง เวลามีกิจกรรมต่างๆ ก็จะสามารถนำเงินที่ได้จากการขายขยะมาใช้ซื้อของ โดยไม่ต้องเสียเงินส่วนตัวแม้แต่น้อย
แนวทางการจัดการ ขยะแลกแต้ม
การบริหารจัดการขยะในชุมชน ที่ได้มีแนวทางการบริหารการจัดการขยะในชุมชน โดยถือว่าเด็กๆและเยาวชน ต่างเป็นเครื่อง มือหรือกลไกหนึ่งของชุมชน ซึ่งมีส่วนสำคัญ ในการขับเคลื่อนของชุมชนตั้งแต่ในระดับครอบครัว โดยทำให้เห็นความ สำคัญและมีการตระหนักถึงการมีส่วนร่วมรับผิดชอบ ของการบริหารจัดการขยะครัวเรือนของตนเอง โดยเป็นการลดการใช้การนำกลับมาใช้ใหม่ โดยผ่านกระบวนการอุตสาหกรรมรีไซเคิล ซึ่งในปัจจุบันมีหลายโรงเรียนที่ได้สร้างโครงการ ขยะแลกแต้ม และบางโรงเรียนอาจร่วมมือกับชุมชนและเขต เพื่อทำให้เด็กๆ ได้มีจิตสำนึกในการรักษาความสะอาด และการนำขยะต่างๆ มาแลกเป็นแต้มคะแนนของที่อยากได้ รวมถึงการแลกเปลี่ยนซื้อขาย ขยะให้เป็นเงินขึ้นมา
การปลูกจิตสำนึกของเด็ก ให้รู้จักรักษาความสะอาด ให้รู้จักเก็บขยะเพื่อทำให้บ้านเมืองสะอาดสะอ้าน โดยมีสิ่งจูงใจอย่างการแลกแต้ม หรือการนำขยะมาขายเพื่อทำให้เกิดเป็นเม็ดเงินขึ้นมา โดยการอาศัยความร่วมมือของเด็กๆ และทุกๆ ฝ่าย รวมไปถึงเป็นการทำกิจกรรมอย่างหนึ่งในตำบลหรือหมู่บ้าน ที่นอกจากจะทำให้เกิดความสะอาดแล้ว ยังมีส่วนทำให้บ้านเรือนสะอาด คนไม่กล้าทิ้งของ และยังทำให้มีรายได้เล็กๆ น้อย เพื่อเป็นเงินออมสำหรับเด็กได้อีกด้วย
